Tannines zijn een van de meest besproken maar vaak verkeerd begrepen aspecten van wijn. Sommeliers en wijnliefhebbers gebruiken termen als “samentrekkend” of “gestructureerd” om tannines te beschrijven, maar wat zijn tannines precies? En waarom spelen ze zo’n belangrijke rol in de wijnwereld?
In deze blog ontdek je wat tannines zijn, hoe ze de smaak van wijn beïnvloeden, welke wijnen erom bekend staan en hoe je ervan kunt genieten.
1. Wat zijn tannines?
Tannines zijn natuurlijke verbindingen die voorkomen in planten. Ze behoren tot een groep chemische stoffen die bekend staan als polyfenolen. In de wijnwereld komen tannines uit de schillen, zaden en steeltjes van druiven, evenals uit houten vaten waarin wijn wordt gerijpt.
Hoe werken tannines?
Tannines zijn verantwoordelijk voor dat droge, samentrekkende gevoel in je mond na een slok rode wijn. Dit komt doordat tannines zich binden aan de eiwitten in je speeksel, waardoor je mond tijdelijk minder “glad” aanvoelt.
2. Waar komen tannines in wijn vandaan?
Er zijn twee hoofdoorzaken voor de aanwezigheid van tannines in wijn:
- Druiven: Tannines zitten in de schillen, pitten en steeltjes van de druif. Rode wijn bevat meer tannines omdat het sap tijdens de gisting langer in contact blijft met de vaste delen van de druif.
- Houten vaten: Wijnen die worden gerijpt in houten vaten, vooral nieuw eikenhout, nemen extra tannines op.
Tannines in rode versus witte wijn
Rode wijnen bevatten over het algemeen veel meer tannines dan witte wijnen, omdat witte wijnen meestal worden gemaakt zonder langdurig contact met de schillen. Er zijn echter enkele witte wijnen, zoals oranje wijnen, die meer tannines bevatten doordat ze worden gefermenteerd met de schillen.
3. Hoe beïnvloeden tannines de smaak van wijn?
Tannines spelen een grote rol in de smaak en textuur van wijn. Ze hebben verschillende effecten:
- Structuur en body: Tannines geven een wijn structuur en body, waardoor deze rijker en voller aanvoelt.
- Balans met zuren: Tannines kunnen helpen om de zuren in een wijn te balanceren, waardoor de wijn meer harmonie krijgt.
- Bewaarpotentieel: Wijnen met veel tannines hebben vaak een groter verouderingspotentieel, omdat tannines in de loop van de tijd zachter en complexer worden.
4. Wijnstijlen en tannines
Niet alle wijnen hebben hetzelfde tanninegehalte. Hier zijn enkele voorbeelden van wijnen met verschillende niveaus van tannines:
Hoog tanninegehalte
- Cabernet Sauvignon: Bekend om zijn stevige structuur en droge, tanninerijke profiel.
- Nebbiolo: Deze druif, beroemd in Barolo en Barbaresco, staat bekend om hoge tannines gecombineerd met intense zuren.
- Syrah/Shiraz: Vooral in wijnen uit koele klimaten heeft Syrah een stevig tanninegehalte.
Gemiddeld tanninegehalte
- Merlot: Merlot is zachter en minder intens dan Cabernet Sauvignon, met soepelere tannines.
- Sangiovese: De belangrijkste druif in Chianti heeft een medium tanninestructuur die goed combineert met zuren.
Laag tanninegehalte
- Pinot Noir: Pinot Noir heeft lichte, zachte tannines en een fruitig karakter.
- Gamay: Bekend van Beaujolais, met subtiele tannines en frisse zuren.
5. Hoe smaken tannines?
Tannines worden vaak beschreven als droog, bitter of samentrekkend. Maar hoe herken je ze precies?
Typische kenmerken van tannines
- Droogheid: Denk aan het gevoel dat je krijgt bij het eten van een onrijpe banaan of het drinken van sterke thee.
- Bitterheid: Dit kan variëren van mild tot intens, afhankelijk van de wijn.
- Complexiteit: Na verloop van tijd ontwikkelen tannines zich en worden ze vaak zachter en aangenamer.
6. De rol van tannines in wijn-spijscombinaties
Tannines spelen een grote rol in hoe wijn samengaat met eten. Hun samentrekkende karakter kan vet, zout en eiwitten in gerechten balanceren.
Rood vlees en tannines
De eiwitten in rood vlees binden zich aan tannines, waardoor de wijn zachter aanvoelt en de smaken van het vlees worden versterkt. Denk aan een klassieke combinatie van steak met Cabernet Sauvignon.
Kazen en tannines
Zachte kazen zoals brie passen minder goed bij tanninerijke wijnen, omdat de samentrekkende tannines en de romige textuur elkaar kunnen overheersen. Hardere kazen, zoals Parmezaanse kaas, werken beter.
Let op pittig eten
Tannines versterken de pittigheid van eten, dus het is vaak beter om een wijn met lage tannines te kiezen bij kruidige gerechten.
7. Hoe veranderen tannines tijdens het rijpen van wijn?
Een van de meest fascinerende aspecten van tannines is hoe ze veranderen naarmate een wijn rijpt.
Wat gebeurt er?
- Tannines worden zachter en minder samentrekkend.
- Ze binden zich met andere polyfenolen, wat resulteert in een complexere smaak en textuur.
- Dit proces zorgt ervoor dat oudere rode wijnen vaak een fluweelachtige structuur hebben.
8. Hoe kun je leren genieten van tannines?
Voor beginners kunnen tannines soms overweldigend zijn. Hier zijn enkele tips om eraan te wennen:
- Probeer lichtere rode wijnen: Begin met wijnen zoals Pinot Noir of Beaujolais.
- Combineer met eten: Een goed gerecht kan de samentrekkende eigenschappen van tannines verzachten.
- Decanteer je wijn: Door een wijn te beluchten, worden de tannines vaak zachter.
9. Tannines en gezondheid
Tannines hebben niet alleen invloed op de smaak van wijn, maar kunnen ook gezondheidsvoordelen bieden.
- Antioxidanten: Tannines bevatten antioxidanten die vrije radicalen bestrijden en ontstekingen verminderen.
- Antibacteriële eigenschappen: Tannines kunnen helpen bij het doden van bepaalde bacteriën in je lichaam.
10. Misverstanden over tannines
Er zijn veel misvattingen over tannines in wijn. Hier zijn enkele veelvoorkomende:
- Tannines zijn hetzelfde als zuren: Hoewel beide een “prikkelend” gevoel geven, zijn ze verschillend. Tannines geven een droog gevoel, terwijl zuren voor frisheid zorgen.
- Alleen rode wijn bevat tannines: Hoewel rode wijnen meestal meer tannines bevatten, kunnen witte wijnen en oranje wijnen ook tannines hebben, vooral als ze contact hebben gehad met druivenschillen.
Conclusie
Tannines zijn een essentieel onderdeel van wijn en dragen bij aan structuur, smaak en rijpingspotentieel. Ze maken rode wijnen veelzijdig, complex en een perfecte aanvulling op veel gerechten. Of je nu een beginner bent of een doorgewinterde wijnliefhebber, het leren begrijpen en waarderen van tannines voegt een nieuwe dimensie toe aan je wijnervaring.
De volgende keer dat je een glas wijn inschenkt, neem een moment om de tannines te proeven en te waarderen hoe ze bijdragen aan het karakter van de wijn. Proost op complexiteit en ontdekking!
